Ułożona w formie zabawnych dialogów powiastka filozoficzna.Sprytny, zaradny Kubuś zwany fatalistą (ponieważ głosi przekonanie, że zdarza się nam tylko to, co jest z góry przypisane) mimo wszystko nie godzi się na zło tego świata i szczerze wierzy, że dobro wreszcie zatriumfuje.Można by rzec, że Kubuś fatalista i jego pan to opowieść drogi. Tytułowi bohaterowie wiodą nas przez świat, gdzie granica między panem i sługą została prawie całkowicie zatarta. Wędrując nieustannie rozmawiają i nieustannie nas bawią. Bowiem Kubuś jest prawdziwą skarbnicą zabawnych historyjek, anegdot i przewrotnych opowieści.

"Zakonnica" osnuta na tle rzeczywistego wydarzenia została napisana w 1760 r. Utwór ten nie mógł ukazać się w druku za życia Diderota. O jego istnieniu wiedzieli tylko najbliżsi przyjaciele autora. Po upływie 20 lat Diderot uczynił próbę, aby zaznajomić z powieścią szerszy krąg czytelników, i wręczył rękopis "Zakonnicy" szwajcarskiemu pisarzowi Meisterowi.We Francji "Zakonnica" wydana została dopiero w 1796 roku w czasie rewolucji burżuazyjnej i odegrała dużą rolę jako oręż antyklerykalnej propagandy - rozwijającej się w latach rewolucji. Mieszczańska krytyka zaliczyła "Zakonnicę" do utworów atakujących przyjęte kanony moralności.W ciągu XIX wieku dwa razy w roku 1824 i 1826 cenzura zabroniła druku powieści.W przekładzie polskim "Zakonnica" ukazała się pierwszy raz w roku 1949 r.