Nękany przez zleceniodawców, zaszczuty przez inkwizytorów, największy egzegeta chrześcijaństwa szykuje ostateczną wersję nagrobka Juliusza II, która może go zaprowadzić na stos.Rzym, jesień 1542 roku. Michał Anioł ma już sześćdziesiąt siedem lat, musi się jednak wywiązać ze zobowiązania i dokończyć nagrobek Juliusza II, ambitne dzieło rozpoczęte cztery dekady wcześniej. Guidobaldo II, dziedzic rodu della Rovere, nie zamierza słuchać kolejnych wymówek artysty.Tymczasem Michał Anioł trafia pod lupę inkwizycji: jego przyjaźń z urodziwą markizą Vittorią Colonną wzbudza zainteresowanie. Co gorsza, kardynał Gian Pietro Carafa, naczelnik Świętego Oficjum, rozkazał śledzić markizę. Wszystko po to, by poznać miejsce spotkań sekty Spiritualich, której przewodzi Reginald Pole, a która w mieście, gdzie kupczenie odpustami jest powszechną praktyką, głosi powrót do ewangelicznej czystości.To właśnie Rzym, pogrążający się w grzechu, gwałcony przez lancknechtów, będzie okrutną i wspaniałą sceną, na której splotą się losy Mojry, młodej złodziejki zmuszonej do szpiegowania Spiritualich, Vittoria Corsiniego, dowódcy gwardii Świętego Oficjum, Vittorii Colonny, markizy Pescary, oraz samego Michała Anioła Buonarrotiego, jednego z najwybitniejszych artystów nie tylko swojej epoki.

W 1503 roku Leonardo da Vinci zaczął malować Monę Lisę. Obraz tak zachwycił mieszkańców Florencji, że liczącego 51 lat artystę poproszono o namalowanie fresku w siedzibie władz Republiki Florenckiej. Była to chwila jego triumfu. Ale w pobliskim warsztacie katedralnym młody rzeźbiarz, Michał Anioł, kończył właśnie posąg Dawida. Rywalizacja między nimi dwoma rozpoczęła się z inicjatywy Niccolo Machiavellego, autora Księcia. W tym wydarzeniu jak w lustrze odbijała się cała epoka. Pojedynek mistrzów jest próbą odtworzenia nie tylko zaginionych arcydzieł Leonarda i Michała Anioła oraz świata renesansu, z którego ich twórcy czerpali inspirację, ale także życia emocjonalnego obu artystów.

By napisać powieść Udręka i ekstaza, Irving Stone na kilka lat przeniósł się do Włoch, gdzie z sumiennością szperacza i fascynacją pasjonata Renesansu podążał śladami swojego bohatera i jego wielkich dzieł. Dzięki tym poszukiwaniom i niebywałemu talentowi narratorskiemu Stone`a towarzyszymy Michałowi Aniołowi w życiu i podczas pracy, razem z nim mieszamy farby i sprawnie uderzamy dłutem w marmur, dowiadując się, jak powstały jego mistrzowskie freski i harmonijne rzeźby.