W tomie IV omówiona została sztuka dojrzałego renesansu dominująca we Włoszech w XVI wieku, kiedy to rywalizowali ze sobą trzej genialni artyści Leonardo da Vinci, Michał Anioł i Rafael Santi, a ich dzieła stanowiły punkt odniesienia dla pozostałych działających wówczas twórców, takich jak Donato Bramante, Jacopo Sansovino, Correggio, Perugino, Sodoma. Jednak następne pokolenie artystów, z Jacopem Pontormo i Rossem Fiorentino na czele, a potem Giuliem Romano, Parmigianinem, Cellinim, Bronzinem zerwało z klasycznymi kanonami sztuki renesansowej, zaczęło świadome łamać zasady harmonii doprowadzając do powstania ekstrawaganckiej i fantastycznej deformacji, zwanej manieryzmem. Był to też czas rozkwitu tonalnego malarstwa weneckiego i twórczości Giorgionego, Tycjana, później Tintoretta i Veronesego, w architekturze zaś w twórczości Palladia powrotu do form klasycznych, a na północ od Alp działalności jednego z najwybitniejszych renesansowych malarzy niemieckich Albrechta Dürera, a także Hieronima Boscha i Pietera Breugela starszego.

"Jestem tylko skromną pośredniczką między archiwum, biblioteką, muzeum a zwykłym zjadaczem chleba zainteresowanym starą sztuką. Tropię ślady artystów i dzielę się rezultatami z czytelnikiem" - pisze autorka."Pośredniczenie" to niezwykle ciekawe, pełne anegdot historycznych i biograficznych, opowiedzianych komunikatywnym językiem. Wśród bohaterów najsłynniejsi artyści włoscy, niderlandzcy, niemieccy i polscy doby renesansu, m.in. Michał Anioł, Rafael, Giorgione, Tycjan, Tintoretto, Correggio, Bronzino, Cellini, Lavinia Fontana, Sofonisba.

W tomie tym przedstawione zostały zjawiska występujące w sztuce XV wieku od rozkwitu wyszukanego stylu gotyku międzynarodowego do narodzin renesansu; powstanie na północ od Alp realistycznego malarstwa niderlandzkiego, a we Włoszech studia nad antykiem, postawienie człowieka w centrum zainteresowań, badanie zagadnień perspektywy, wreszcie pojawienie się nowego języka sztuki i rozkwit malarstwa, rzeźby oraz architektury zwłaszcza we Florencji, Mantui, Urbino; w których działali najwybitniejsi artyści tego okresu, jak Brunelleschi, Alberti, Uccello, Mantegna, Donatello, della Francesca, Botticelli, a wreszcie pojawienie się takich twórców jak Bramante i Leonardo da Vinci.