Za mitem zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 roku kryje się szczególny antysemityzm niemieckiej szlachty XIX i XX wieku. W kręgach arystokratycznych często uważano Żydów za "obcych rasowo", za zagrażających szlacheckiej "czystości krwi ". Do 1945 roku nie mieli oni czego szukać na zamkach i w dobrach rycerskich. To rzekomo Żydzi ponosili winę za rewolucje, klęski wojenne, obalenie monarchii i stworzenie Republiki Weimarskiej. Nienawiść do Żydów manifestowano bez jakichkolwiek skrupułów.

Po upadku muru berlińskiego Jutta Ditfurth jedzie do NRD, gdzie trafia na sprzeczności związane ze swoim pochodzeniem. Podąża śladami błyskotliwego ciotecznego pradziadka, barona Börriesa von Münchhausena, autora ballad, który wydawał się przyjacielem Żydów...

W mojej rodzinie zachowały się pozostałości języka nazistowskiego. Nas, dzieci, nazywano niekiedy "Jungvolk", albo robiono coś "aż do zagazowania". Kiedy później po raz pierwszy usłyszałam - nie pamiętam już, w jakich okolicznościach - o wymordowaniu Żydów europejskich, postanowiłam, że nigdy nikogo nie nazwę "Żydem", a przede wszystkim żadnego Żyda, ich bowiem nie chciałam w żadnym wypadku urazić. Słowo "Żyd" było - tak wywnioskowałam ze sprzecznych uwag dorosłych osób - szczególnie złośliwym wyzwiskiem.

Prababka Gertrud podziwiała swojego rosłego, "pragermańskiego" ojca Hermanna (...). Marzyła o czasach, kiedy ludzie jeszcze znali swoje miejsce, pokornie podporządkowywali się interesom obszarnika, ponieważ "umysły ludu" [...] nie są jeszcze zatrute przez obcych rasowo: W Saksonii-Altenburgu żaden Żyd nie mógł przebywać dłużej niż dwanaście godzin. [fragment książki]

Drukowane w niniejszym tomie teksty o tematyce żydowskiej - oprócz wydanej wcześniej "De profundis" - zostały odszukane w Archiwum Melchiora Wańkowicza i są po raz pierwszy prezentowane czytelnikowi. Autor zebrał bogaty materiał źródłowy z dziejów kształtowania się myśli syjonistycznej w XIX oraz w XX wieku. Z odwagą reportera i sumiennością badacza porusza drażliwe tematy dotyczące syjonizmu jako fragmentu losu żydowskiego."Wojna i pióro" jest książką nie tylko o wojnie, ale i o korespondentach wojennych. Obok wnikliwej analizy stylów i metod reporterstwa wojennego (m.in. słynnego Erniego Pyle’a) Wańkowicz podaje równie sporo anegdot, co gorzkich osobistych refleksji. Autor - jako doświadczony reporter spod Monte Cassino - pisze nie tylko o roli mediów w kreowaniu zdarzeń, ale i o przerażającym teatrze wojny: o strachu i odwadze, determinacji i rezygnacji, nienawiści i rozpaczy.Tym co w moich oczach wyróżnia twórczość Wańkowicza od innych mistrzów reportażu - Ryszarda Kapuścińskiego czy Egona Erwina Kischa - jest szeroki wachlarz jego umiejętności i sympatii literackich. Jest dla mnie czymś wspaniałym, że takie pozycje jak "Wojna i pióro" czy "Bitwo o Monte Cassino" mogły wyjść spod pióra tego samego człowieka co "Ziele na kraterze". Świadczy to o niespotykanym horyzoncie myślowym i stylistycznym.(...) Dla mnie [Wańkowicz] pozostanie przede wszystkim figurą niedoścignionego erudyty i gawędziarza. Lecz ponad wszystkim - wybitnym człowiekiem pióra.Wojciech Jagielski

HISTORYCZNA PODRÓŻ W 75. ROCZNICĘ POWSTANIA PAŁSTWA IZRAELA

Konstanty Gebert patrzy na Izrael ze szczególnej perspektywy: religijnego Żyda, a jednocześnie liberalnego demokraty, który osobiście angażował się w zwalczanie różnych form opresji w Polsce i na świecie. Jego opowieść o Izraelu jest barwna, ale bez lukru i bez prześlizgiwania się nad najtrudniejszymi dylematami. Fascynująca lektura.
Maciej Kozłowski, dyplomata, były ambasador RP w Tel Awiwie

Ta książka to fascynująca podróż w czasie przez wydarzenia, które doprowadziły do utworzenia, pomimo wielu przeciwności, współczesnej państwowości izraelskiej. Jest tu szerokie tło konfliktu między Izraelem i jego sąsiadami, w tym Palestyńczykami, oraz skala emocji, które tkwią w obu społecznościach. Ta bardzo wartościowa pozycja wskazuje też na zaskakujące podobieństwa między Polską i Izraelem. Polecam zainteresowanym historią i sytuacją Bliskiego Wschodu, a także osobom zamierzającym odwiedzić Izrael.
Piotr Puchta, dyplomata, były kierownik przedstawicielstwa RP przy władzach palestyńskich w Ramalli oraz były ambasador w Kairze

Książka ta jest niesamowicie prowokująca i zmusza do myślenia, nawet jeśli nie podziela się wszystkich zawartych w niej interpretacji i wniosków. Oparta na wielu źródłach oraz osobistych doświadczeniach autora, obejmuje ona całą historię państwa żydowskiego, od poczęcia i bólów porodowych aż do egzystencjalnego Kulturkampf czasów obecnych. I jest prawdziwym majstersztykiem.
Dr Laurence Weinbaum, redaktor naczelny "The Israel Journal of Foreign Affairs", Jerozolima
.

"Jerozolima, Berlin, Londyn i Waszyngton przygotowywały sobie alibi na dzień sądu po wojnie. Nikt nie wiedział, co zrobić z milionem pozostałych jeszcze Żydów". "Każdy Żyd, który otrzymał certyfikat imigracyjny, żył w Palestynie ze świadomością, że inny, który takiego certyfikatu nie otrzymał, został zamordowany". "Gdy jiszuw dyskutował o najlepszych sposobach upamiętnienia ofiar, większość z nich jeszcze żyła". "Wysłannicy [z Palestyny do obozów przejściowych] surowo oceniali, że ocaleńcy utracili szacunek dla samych siebie, wiarę w bliźnich i altruizm, aż do granic cynizmu, nihilizmu i bezprawia". "Większość ocalałych obwiniała się za to, że przeżyli. Uczucie to kryło bezsilność ofiar. Pozwalało im myśleć, że mieli wybór - i wybrali przeżycie". "Czy wrogowie państwa Izrael są wrogami narodu żydowskiego?" [Cytaty z książki]